Genève 2024
Hoorzitting Nederland bij het VN-comité in Genève
Op 13 en 15 augustus spreekt het VN-comité in Genève met Nederlandse delegaties over de implementatie van het VN-verdrag Handicap. Op 13 augustus zijn er besloten gesprekken met belangenbehartigers zoals Ieder(in) en de Nederlandse toezichthouder; het College voor de Rechten van de Mens. Op 15 augustus is er een openbare hoorzitting waarbij de Nederlandse regering vragen van het Comité beantwoord.
De delegatie van Ieder(in) bestaat naast werknemers vooral uit ervaringsdeskundigen en experts die zich vaak al jaren voor de implementatie van het VN-verdrag inzetten. Extra bijzonder voor mij is dat ik niet alleen ben uitgenodigd als deel van die delegatie, maar dat ik ook mag spreken voor het Comité op 13 augustus.
Het eerste bericht op deze blog is gepost op 17 juli 2024, de voorbereidingen zijn nu in volle gang. Zowel in praktische zin (de reis naar Genève en de tijd daar) als het lezen van de stukken en het schrijven van mijn stukje speech. De komende periode zal ik via deze blog updates plaatsen over de weg naar en in Genève.
Update 11 september: de concluding observations zijn gepubliceerd. Meer hierover in de aparte blog “Concluding Observations”.
Genève 2024
Voorbereidingen
25 juli
De voorbereidingen voor Genève zijn in volle gang. Van logistiek tot inhoud; alles moet worden voorbereid, uitgezocht en afgestemd. Dat gebeurt voornamelijk achter de schermen. De delegatie onderling wisselt informatie uit, de reizen worden geboekt en (social) mediaplannen gemaakt. We worden aangemoedigd om veel over onze reis te delen want, het VN-verdrag Handicap en de review daarvan zijn gek genoeg helemaal niet zo bekend in Nederland. Dat is een opdracht waar ik mij als jurist en spreker natuurlijk ook goed in kan vinden. Zo was deze reis naar Genève voor mij een aanleiding om mijn Stoomcursus (toezicht op) VN-verdrag Handicap te schrijven. Bovendien is het een mooie aanleiding om weer uitgebreid in gesprek te gaan met nieuwe en oude contacten uit de ‘wereld’ van belangenbehartiging, beleid en VN-verdrag.
Ondertussen loopt ook het ‘gewone’ werk door. Genève is een mooie kans, maar geen betaald werk en dus in feite; vakantie. Daarom besteed ik de komende weken ook extra tijd aan het update van mijn website, de klussen die ik al heb lopen en aan mijn zichtbaarheid. De zomer is altijd wat rustiger als het gaat om sprekerswerk en workshops – veel mensen zijn natuurlijk op vakantie – maar om na de zomer weer op podia te staan, is het natuurlijk goed om nu alvast kennis te maken.
Een drukke periode dus, met lopend werk, voorbereidingen voor binnen- en buitenland en veel overlegmomenten. Maar gelukkig ook een heel leuke periode, die weer energie en inspiratie geeft voor nieuwe ideeën, inhoud en posts. Wist je bijvoorbeeld dat ik op mijn instagrampagina een ‘highlight’/’hoogtepunt’ heb, waarin je alle stories en posts van mij en andere delegatieleden terug kunt vinden?
Kan ik na de zomer iets betekenen voor jouw evenement, bijeenkomst of bedrijf? Schroom dan niet om nu alvast te mailen, dan neem ik jouw vraag direct mee in alles wat ik de komende weken weer ga leren van mijn netwerk. Jiska@jiskaogier.nl
In de media
6 augustus
Bij de voorbereidingen voor Genève hoort niet alleen het schrijven van de inhoudelijke teksten en het reisplan; ook bewustwording is een belangrijk onderdeel. Het VN-verdrag Handicap is namelijk nog lang niet bij iedereen bekend. En daar waar mensen het kennen, weten ze soms niet wat dit dan allemaal betekent. Daarover schreef ik dan ook de Stoomcursus (toezicht) VN-Verdrag Handicap. Maar dan moeten mensen natuurlijk wel eerst op mijn site terecht komen…
Daarom vraagt de delegatie deze periode ook de aandacht van de media. Hoe meer mensen weten van het Verdrag en het toezicht, hoe meer dit ook gaat leven in de maatschappij en politiek. Ieder(in) heeft bijvoorbeeld verschillende berichten uit staan, Lydia Vlagsma (onderdeel van de delegatie van Ieder(in)) deelt informatie op instagram en ik stuurde maandag een persbericht rond. En… met resultaat! Afgelopen dagen kwam mijn bericht in verschillende media en dat gaat hopelijk nog wel even door.
Tussen al die bedrijvigheid door ben ik natuurlijk ook gewoon aan het inpakken, schrijf ik met Lydia en Xan aan mijn pitch en spreken we met de hele delegatie de plannen door. Eind deze week arriveert de hele delegatie in Genève. Op 12 augustus opent het VN-comité de sessies en op 13 augustus zijn wij als delegatie aan de beurt. Onze sessie is dus besloten, maar op 15 augustus kun je wel de hoorzittingen van de Nederlandse overheid volgen van 10 tot 13 uur en van 15 tot 18 uur, via de VN Web TV. Zoals beloofd worden jullie natuurlijk wel op de hoogte gehouden via Instagram en deze blog.
Officieel van start
maandag 12 augustus
Het is een hele onderneming, op een enorm terrein en uiteindelijk in een grote zaal. Met ieder een flexibele leren stoel, schermpje met informatie en knoppen voor vertaling konden we de officiële opening van deze sessie mooi gebruiken om bekend te worden met de techniek en procedures. Dat betekende echter ook wat last minute aanpassingen in onze pitches, om zo beter aan te sluiten bij de formaliteiten in de zaal en de vragen die we van het Comité verwachten.
Morgen is de hele delegatie pas compleet, en gaan we het belangrijkste werk van deze week doen: onze pitches geven en vragen beantwoorden. Het zijn voor ons natuurlijk ook lange dagen, dus updates zullen soms even op zich laten wachten. Wel zijn veel delegatieleden actief op Instagram. Zien we je daar?
Foto’s door Jens Van Hecke
Besloten sessie
woensdag 14 augustus
Gister was het dan echt zo ver; de besloten sessie van het VN-Comité met (o.a.) onze delegatie. Het voelt een beetje gek, na hoeveel aandacht er (gelukkig) voor deze week is, maar we mogen niets zeggen over de sessie zelf. Dat heeft een goede reden: het is belangrijk dat iedereen vrijuit ervaringen kan delen en het Comité vrijuit kan luisteren en vragen. En dat waarborg je het beste met privacy.
Wat we gelukkig wél kunnen zeggen, is dat het hartstikke goed ging! Als delegatie hebben we samen lang en intensief aan de voorbereidingen gewerkt. Het is best lastig om in korte tijd de ervaringen van zó veel mensen (niet alleen de delegatie, maar alle mensen met een handicap/chronische ziekte in Nederland) over de afgelopen 8 jaar (sinds de ratificatie in 2016) samen te vatten. Ik ben in ieder geval wel heel tevreden over hoe we dat gedaan hebben en welke expertise we deze week in Genève hebben.
Naast dat we weinig mogen zeggen, valt er op dit moment ook nog weinig (inhoudelijks) te zeggen. Niet dat er niks gebeurt is, of niks mag, maar vooral omdat we allemaal best wel moe zijn van alle indrukken, foto-momentjes en voorbereidingen. Bovendien zijn we nog lang niet klaar; vandaag zijn er alweer mensen in de media en gaan Xan en Lydia van Ieder(in) om 15 uur Live op Instagram. Morgen is er de lange hoorzitting van onze overheid. Deze is wel openbaar en live te volgen. Het Comité zal de Nederlandse overheid bevragen en zij krijgen de kans om te reageren. De input van ervaringsdeskundigen en belangenbehartigers is dan natuurlijk al geweest, dat nemen de comitéleden ook mee. Het Comité zal later met een rapport en aanbevelingen aan de Nederlandse overheid komen.
Afsluiting
19 augustus
Dit was het alweer. Vier pittige dagen Genève zijn voorbijgevlogen. Over de sessie met belangenbehartigers mogen we dus eigenlijk niets zeggen, maar de hoorzitting met de overheid maakt dat meer dan goed. De hoorzitting op 15 augustus was namelijk openbaar en digitaal (live) te volgen. Met de delegatie van belangenbehartigers én het College voor de Rechten van de Mens zaten we fysiek in de zaal om alles te volgen.
Opvallend waren de scherpe vragen van het Comité naar de decentralisaties, de mogelijkheden om je recht te halen bij discriminatie en de ratificatie van het verdrag in Caribisch Nederland. Niet alleen werd de Nederlandse overheid scherp bevraagd, het Comité zette ook flink door wanneer de antwoorden in hun ogen onvoldoende waren. Ook de opmerkingen van het Comité waren bijzonder scherp. Iets dat ons als delegatie ook enorm heeft gesterkt in deze week: het was duidelijk dat onze zorgen gehoord werden.
De structurele inzet van ervaringsdeskundigen – niet als vinkje op de checklist, maar structureel; de eenheid van rechten in een gedecentraliseerd landschap, mogelijkheden om discriminatie bij de rechter te laten toetsen, zelfstandig – en buiten instellingen – kunnen wonen met passende ondersteuning, vrijwel elk artikel en beginsel van het VN-verdrag Handicap kwam aan bod. Duidelijk werd dat veel van de Nederlandse processen (bijvoorbeeld voor het maken van beleid) in ieder geval nog niet in lijn zijn met het verdrag. Maar ook de gebreken van de Nationale Strategie, die volgens de overheid heel wat op zou moeten lossen, werden benoemd: onvoldoende in lijn met het verdrag, onvoldoende ambitieus. Een van de persoonlijke hoogtepunten voor mij was het aanhalen van mijn artikel over het VN-verdrag Handicap in Nederlandse jurisprudentie, in 2022 verschenen in vakblad Handicap & Recht. Naast dat dit een belangrijk thema voor mij is, was het prachtig om te zien hoe zo’n niche tijdschrift toch een heel inhoudelijke bijdrage kan leveren voor zo’n internationaal Comité.
Het Comité is natuurlijk ook niet zomaar samengesteld. De leden zijn vrijwel allemaal zelf ervaringsdeskundig, omdat ze zelf een handicap hebben of omdat ze bijvoorbeeld ouder zijn van iemand met een handicap. Bovendien hebben ze stuk voor stuk een relevante achtergrond; van professor in de rechten tot politieke activiteiten, ze weten allemaal hoe recht, politiek en praktijk elkaar kunnen bijten. Het was dan ook duidelijk dat het Comité weinig aandacht had voor individuele succesverhalen, maar de overheidsdelegatie intensief bevroeg op beleid en politieke keuzes. Daarbij werden cijfers en rapporten aangehaald die scherp duidelijk maakten dat er nog veel te doen is in Nederland. Delegatieleider Carsten Herstel (Directeur-Generaal bij VWS) beloofde het Comité dat de vragen en hun ‘concluding observations’ (het eindrapport na deze landenreview) goed gebruikt zouden worden om de implementatie in Nederland te verbeteren. Een belofte die we natuurlijk allemaal gehoord hebben, en waar hij dus zeker aan gehouden zal worden.
